ANLAŞMALI BOŞANMA NEDİR?
Anlaşmalı boşanma, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu‘nun “Evlilik birliğinin sarsılması” başlığını taşıyan 166. maddesinin 3. fıkrasında kabul edilen bir boşanma türüdür. Bu boşanma davasında, adı üzerinde, boşanma konusunda eşlerin özgür iradeleriyle karşılıklı olarak anlaşması ile mümkündür. Ancak aile hâkiminin eşlerin anlaşması sebebiyle boşanmaya karar verebilmesi için anlaşmanın yanı sıra birtakım koşullar da aranmıştır.
ANLAŞMALI BOŞANMA DAVASININ KABULÜ İÇİN ARANAN ŞARTLAR NELERDİR?
TMK m. 166/3 uyarınca “Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.” Söz konusu düzenleme uyarınca davanın kabul edilebilmesi için şartları şu şekilde sıralayabiliriz:
1- Evliliğin en az 1 yıl sürmüş olması
Kanunun aradığı ilk koşul, evliliğin en az 1 yıl sürmüş olmasıdır. Ancak 1 yıllık süre dolmadan davanın açılması halinde, karar aşamasında 1 yıllık sürenin dolduğu takdirde koşul gerçekleşmiş sayılır ve diğer şartların da mevcut olması halinde boşanmanın kabulüne karar verilebilir.
2- Eşlerin mahkemeye birlikte başvurması ya da bir eşin açmış olduğu davayı diğerinin kabul etmesi
Eşlerin birlikte başvurması uygulamada pek rastlanmamakta, genellikle bir eş davayı açmakta ve diğer eş de davayı kabul etmektedir.
3- Hakimin anlaşmalı boşanma konusunda tarafların iradelerinin serbestçe açıkladığına kanaat getirmesi
Hakim, tarafların hem boşanmaya ilişkin iradelerinin hem de boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu konusunda yapmış olduğu düzenlemelere ilişkin iradelerinin serbestçe açıkladıklarına kanaat getirmesi gerekmektedir.
4- Tarafların boşanmanın mali sonuçları ve çocukların durumu ile ilgili olarak bir düzenleme üzerinde anlaşmaları ve hakimin bunlara ilişkin düzenlemeyi uygun bulması
Boşanmanın mali sonuçlarından kastedilen iştirak nafakası, yoksulluk nafakası, maddi ve manevi tazminat gibi hususlardır. Taraflar, bunlardan başka, müşterek çocukların velâyeti hususunda da anlaşmalıdır. Yanı sıra aile hakimi bu düzenlemeleri uygun bulmalıdır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur.